شرایط اهدای خون چیست؟

رايط عمومي اهداي خون به قرار زير هستند:
1 - ارائه كارت شناسايي عكس دار توسط داوطلب اهداخون
2- حداقل سن 17 سال و حداكثر 65 سال.چنانچه اولين نوبت اهدا خون مي باشد حداكثرسن جهت اهدا 60 سال است.
3- حداقل وزن 50كيلو گرم.
4-رعايت فاصله زماني حداقل 8 هفته بين دو نوبت اهداي خون؛با اين شرط كه دفعات اهدا ي خون از 4 بار در سال تجاوز ننمايد.البته بهتر است آقايان با فواصل 3 ماهه ؛و خانمها با فواصل 4 ماهه نسبت به اهداي خون اقدام نمايند.

5-تندرستي ؛بدان معني كه علاوه بر احساس سلامتي؛توانايي انجام فعاليتهاي معمول زندگي خود را داشته باشيد.خوب است بدانيد ؛كه در رابطه با اهداي خون؛حتي يك فرد ديابتي يا مبتلا به پرفشاري خون ؛كه بيماري وي تحت كنترل و در سير درمان قرار داشته باشد نيز تندرست محسوب مي شود.

-اهداكنندگان طي 6-4 ساعت قبل از اهداي خون ،غذاميل كرده باشند.
- اهداكنندگان مراجعه به دندانپزشكي نداشته باشند.
- اهداكنندگام مبتلا به سرماخوردگي ياگلودرد نباشند.
- اهداكنندگان طي يكسال گذشته بستري در بيمارستان ياجراحي نداشته باشند.
- اهداكنندگان طي يكسال گذشته تزريق خون ،واكسيناسيون ياتزريق هورمون رشدنداشته باشند.

درصورتيكه اهداكنندگان از دارويي استفاده مي كنند دررابطه با مواردزيرباپزشك مشورت كنند:
*چه دارويي و به چه علت مصرف كرده ايد؟
*آيا دوره كامل دارو را مصرف كرده ايد؟
*چه زماني مصرف دارو به پايان رسيده است؟
*آيا آسپرين يا داروي حاوي آسپرين مصرف كرده ايد؟ چه زماني ؟
*آيا داروهاي آنتي بيوتيك خوراكي يا تزريقي مصرف نموده ايد؟

-اهداكنندگان طي يكسال گذشته حجامت ،خالكوبي ،الكتروليزطب سوزني ياسوراخ كردن گوش يا آندوسكوپي نداشته باشند.
-در صورتيكه مبتلا به بيماري خاص مثل قلبي-عروقي-مغزي -نخاعي -گوارش -تيروئيد-خوني -متابوليك -كليوي -ريوب -اتوايميون - ديابت -روماتيسم -تب روماتيسمي واختلالات انعقادي مي باشيدبا پزشك مشورت فرمائيد.

- درصورتيكه طي يكسال گذشته سفر به مناطق مالارياخيز داشته ايدبمدت يك سال از اهداي خون معاف مي باشيد.
-اهداكنندگاني كه طي 12ماه گذشته تشخيص سوزاك ياسيفليس براي آنها گذاشته شده است از اهداي خون بمدت 12 ماه معاف هستند.
-درصورتيكه رفتارهاي مخاطره آميزداشته ايد (روابط جنسي پرخطر-اعتيادتزريقي -اقامت درزندان )باپزشك مشورت نمائيد.

مراحل اهداي خون
1- ثبت نام : شامل ثبت مشخصات فردي شما نظير نام , سن, مليت, آدرس و …
2- غربالگري پزشكي : شامل مصاحبه پزشك و انجام معاينات ساده (اندازه گيري وزن, فشار خون, نبض و درجه حرارت بدن) با هدف تاييد صلاحيت پزشكي شما براي اهداي خون.
دراينجا پرسش هايي از طرف پزشك, در مورد تاريخچه سلامتي و بيماري هاي قبلي شما مطرح مي شود كه پاسخگويي دقيق و صحيح به اين سئوالات, منجر به ارتقاي سلامت خون هاي اهدايي و حفظ سلامت خود شما , در حين اهداي خون خواهد گرديد.

3-آزمايشات كم خوني و غلظت خون: با نظر پزشك مستقر در واحد اهداي خون, آزمايشات ساده اي براي اندازه گيري هموگلوبين خون شما و همچنين غلظت آن انجام مي گيرد.
4- خودحذفي: در اين مرحله شما از طريق مطالعه جزوات ويژه خود حذفي وراهنمايي هاي پزشك معاينه,از مواردي كه سلامت خون و فرآورده هاي خوني را به خطر مي اندازد مطلع خواهيد شد تا در صورت هرگونه شكي در مورد سلامت خونتان,از اهداي خون انصراف نماييد.

5- خونگيري : شامل استريل كردن ناحيه چين آرنج مي باشد. كل مرحله خونگيري از زمان خوابيدن شما روي تخت تا خارج كردن سوزن خونگيري , حدود 10 تا 20 دقيقه طول مي كشد.
6-نيرو بخشي : شامل دقايقي استراحت همراه با مراقبت كادر پزشكي ازشما و پذيرايي مختصر با آب ميوه و شيريني است.

توصيه هاي پس از اهداي خون
• بعد از اهداي خون به مدت 10 تا 15 دقيقه بر روي تخت خونگيري استراحت كنيد. به راهنمايي هاي كارشناسان توجه داشته , قبل از اجازه ايشان از تخت خونگيري بلند نشده و محل خونگيري را ترك نكنيد.

• به هنگام بلند شدن, از تخت بعنوان تكيه گاه استفاده نكنيد و با تكيه بر دستي كه از طريق آن خون اهدا كرده ايد بلند نشويد.
• بعد از استراحت, پذيرايي مختصري با شربت و شيريني انجام مي شود كه اولاً با تطابق بدن شما با حجم خوني كه اهدا كرده ايد كمك مي كند و دوم آنكه بعد از اهداي خون, باعث توقف بيشتر شما براي دقايقي ديگر , در محل خونگيري مي شود . كه زماني مناسب براي مراقبت هاي پزشكي و انتقال توصيه هاي بهداشتي توسط كارشناسان  به شما فراهم مي سازد.

• بعد از اهداي خون مي توانيد بلافاصله به كار و زندگي روزمره خود برگرديد و حتي مي توانيد فعاليتهاي بدني روزانه , نظير پياده روي را نيز انجام دهيد. منوط به آنكه تا 24 ساعت به دستي كه از طريق آن خونگيري انجام شده است, فشار وارد نكنيد و از انجام كارهاي سنگين و بلند كردن اجسام سنگين بپرهيزيد , تا ناحيه سوزن دچار كبودي و يا خونريزي نشود.

• تا 24 ساعت اقدام به انجام ورزش (بغير از پياده روي) و تمرينات بدني سنگين نكنيد.
• در صورتيكه خلبان وخدمه پروازي هواپيماهاي مسافري ،خلبانان وخدمه پروازي جنگي ،رانندگان جرثقيل وكليه وسايط نقليه سنگين وغواصان ،كسانيكه درآتش نشاني كارمي كنند ،ورزشكاراني كه ورزش سنگين وحرفه اي انجام مي دهند ،افراديكه از نردبان بالا ميروند يا درساختمانهاي مرتفع روي داربست كارمي كنند،رانندگان قطاروكوهنوردان بايدحداقل 24-12 ساعت بين اهداي خون و برگشت به كار وشغل شان فاصله باشد.

• تا چند ساعت, برچسبي را كه در محل ورود سوزن خونگيري زده شده است بر نداريد .
• در طي 24 ساعت آينده و بويژه 2 ساعت اول , مايعات بيشتري صرف كنيد.
• بعد از اهداي خون , مصرف اضافي هيچ گونه مواد غذايي مكمل و مقوي ضرورت ندارد, و حجم و سلولهاي خون شما بطور خودكار جايگزين مي شود. بهر حال در صورتي كه تمايل داريد سلولهاي خوني شما سريعتر جبران شود, مصرف محدود قرص هاي حاوي تركيبات آهن و ويتامين ث در طي روزهاي بعد از اهداي خون , با مجوز پزشك مستقر در واحد اهئاي خون و با ميزاني كه ايشان تعيين مي كند, بلامانع است. بايد دانست كه حجم مايع خون اهدايي شما در طي 24 ساعت , و تعداد گلبولهاي قرمز خون شما نيز حداكثر در عرض 2-4 هفته , توسط بدن شما جبران مي شود.

• اگر سيگاري هستيد , حداقل تا يك ساعت پس از اهداي خون سيگار نكشيد.
• ممكن است بعداً مقداري كبود شدگي جزئي در ناحيه ورود سوزن ايجاد شود , كه بدليل جمع شدن اندكي خون, در بافت هاي اطراف محل خونگيري مي باشد . جاي نگراني نيست چون اين كبودي در عرض 2-3 روز ,خودبخود بر طرف خواهد گرديد .

• اگر از محل خونگيري , هر گونه خونريزي مشاهده گرديد, كافي است دست خود را بالا نگه داشته و به كمك يك گاز استريل و يا پارچه هاي تميز و با نيروي برآمدگي گوشتي كف دست خود به آن فشار آوريد , تا خونريزي متوقف شود. در صورت ادامه يافتن خونريزي , به پايگاه اهدا خون مراجعه كنيد.

• اگر در طي روز يا روزهاي بعد, در ناحيه ورود سوزن خونگيري دردي احساس كرديد, در صورت نياز مي توانيد مسكن هاي معمولي نظير استامينوفن و يا بروفن استفاده كنيد( بروفن با با شكم خالي مصرف نكنيد). اگر درد شديد بود به پايگاه انتقال خون مراجعه كنيد.
• اگر در طي 2 هفته پس از اهداي خون ,‌دچار هر نوع بيماري عفوني شديد, حتماً به پايگاه انتقال خون اطلاع دهيد.شايد لازم باشد تا از ورود خون اهدايي شما به چرخه مصرف خون جلوگيري شده و يا آزمايشات تكميلي بطور رايگان توسط سازمان انتقال خون بر روي خون شما انجام شود.

 • اگر در طي 6 ماه پس از اهدا خون, دچار يرقان و يا هر نوع بيماري عفوني منتقله از راه خون و تماس جنسي نظير ايدز, سيفليس و… شديد , حتماً پايگاه انتقال خون را در جريان قرار دهيد.
• عده اي از اهدا كنندگان , در مورد كاهش وزن بواسطه اهداي خون سئوال مي كنند.بايد دانست كه با اهداي خون, تا نيم كيلو گرم از وزن بدن بطور موقت كم مي شود كه مربوط به حجم خون اهدا شده است و اين كاهش خفيف وزن م بلافاصله با مصرف آبميوه و شيريني و يا مصرف غذا در همان روز جبران مي شود.

• بر روي خون اهدايي شما به طور روتين آزمايشاتي با هدف رديابي بيماري هاي منتقله از راه خون , نظير ايدز, هپاتيت,سيفليس و… نيز تعيين گروه خوني انجام مي شود , و نتيجه حاصله , در قالب كارت خون , به آدرس شما ارسال مي شود. اطفاً در مراجعه هاي بعدي خود به پايگاه هاي اهداي خون, كارت خون قبلي خود را بهمراه بياوريدو در صورتي كه به هر دليلي كارت خون به دست شما نرسيد,حتماً با پايگاه اهداي خون تماس بگيريد, تا رد صورت لزوم, كارت المثني صادر شود.

انواع اهدا خون
1 - اهدا خون غيرخودي (آلوژنيك )
- اهدا خون خودي (اتولوگ )
انواع اهداكنندگان اهدا خون غيرخودي (آلوژنيك ) :
الف – اهداكنندگان پولي : اين افراد در ازاي دريافت پول خون اهدا مي نمايند. از آنجاييكه اين افراد ممكنست به خاطر دريافت پول به سوالات مربوط به رفتارها وسلامت خود پاسخ صحيح ندهند نمي توانند بعنوان منبع تامين خون سالم معرفي شوند.

ب – اهداكننده جايگزين/فاميلي:اين افراد در زماني كه خون آنها مورد نيز يكي از اعضاء خانواده يا آشنايان مي باشد خون اهدا مي نمايند .اين افراد ممكنست به خاطر تحت فشار بودن از طرف اعضاي خانواده ويا نگراني براي خود بيمار به سوالات پاسخ صحيح ندهند و باعث انتقال آلودگي به فرد گيرنده خون شوند. همچنين بستگان بيمار نيازمند به خون ممكن است افرادي را با پرداخت پول تشويق به اهداي خون به جاي خود نمايند.

ج – اهداكنندگان داوطلب: اين افراد به صورت كاملا داوطلبانه وبدون در نظر گرفتن پاداش مادي خون خود را اهدا مي نمايند.انگيزه اصلي اين افراد كمك به ديگران است. دلايل اندكي جهت پنهان كردن اطلاعات مربوط به آن بخش از سلامت و روش زندگي فرد كه آنهارا براي اهداي خون به طور موقت نامناسب مي نمايد دارند وخون سالمتري را مي توانند اهدا كنند.

اهداكنندگان داوطلب به سه گروه تقسيم مي شوند :
- اهداكننده بار اول : اهداكننده اي است كه براي اولين بار به مراكز اهداي خون مراجعه كرده وسابقه هيچگونه اهداي خوني ندارد .
- اهداكننده با سابقه : به اهداكننده اي اطلاق مي شود كه سابقه اهداي خون را دارد ولي از آخرين باري كه اهداي خون نموده بيش از يكسال مي گذرد. اين تعريف در بر گيرنده اهداكنندگاني است كه در سال كمتر از 2 بار خون اهدا مي نمايند.
- اهداكننده مستمر : اهداكننده اي كه سالانه حداقل دو بار خون اهدا مي كند.

 فردا ديراست همين امروز به جمع اهداكنندگان مستمر سازمان انتقال خون بپيونديد.
آيا مي دانيد كه :
- هر3 ثانيه ،يك بيمار نياز به خون و فراورده هاي آن پيدا مي كند.
- از هر 3نفر يك نفردرطول زندگي نياز به خون پيدا مي كند.
- يك واحدخون اهدايي شما كه فقط اندكي از خون موجود در بدن شماست مي تواند جان 3 نفررا از مرگ حتمي نجات دهد.

با اهدای خون مستمر در بازه‌های زمانی استاندارد می‌توانید علاوه بر به دست آوردن سلامتی از ابتلا به بیماری هایی چون سرطان کبد و پانکراس ایمن بمانید. همچنین اهدای خون در بهبود سلامت قلب و عروق و کاهش وزن بسیار موثراست.
اهدای خون همه روزه باعث نجات جان میلیون‌ها نفر در دنیا می‌شود، با وجود تلاش‌های پزشکی برای تولید خون مصنوعی یا سایر روش‌های جایگزین هنوز خون طبیعی انسان تنها راهکار برای حفظ سلامت انسان‌ها و جلوگیری از مرگ در اثر خونریزی، اعمال جراحی، تروما یا برخی بیماری‌های خونی است.
مهم ترین نکته در انتقال خون اطمینان از سلامت فرد اهدا کننده خون است تا از انتقال ناخواسته بیماری از اهدا کننده به گیرنده خون جلوگیری شود. با وجود انجام تمامی آزمایشات طبی برای اطمینان از صحت و سلامت خون اهدایی، خود فرد اهدا کننده باید از سلامت خود آگاهی و اطمینان کامل داشته باشد.

افرادی که دچار بیماری هایی همچون ایدز، هیپاتیت، ابولا و سایر بیماری‌های خطرناک قابل انتقال از طریق خون هستند نباید خون اهدا کنند؛ از جمله مزایای سلامتی اهدای خون به تفضیل می‌توان موارد زیر را نام برد.
1-جلوگیری از بروز خطر هموکروماتوز

هموکروماتوز نوعی عارضه سلامتی است که به علت جذب بیش از حد آهن توسط بدن ایجاد می‌شود. این عارضه علل ارثی یا ژنتیکی دارد یا ممکن است در اثر کم خونی یا اختلالات دیگر ایجاد شود. اهدای منظم می‌تواند در کاهش مقدار اضافی آهن خون کمک کند و به این ترتیب از بروز این عارضه در افراد جلوگیری کند.
 2-ضد سرطان
اهدای خون همچنین می‌تواند در کاهش خطر ابتلا به انواع سرطان موثر باشد. با اهدا کردن خون پاکسازی می‌شود و مواد سمی و ایجاد کننده سرطان دربدن تا حد زیادی تولید نمی‌شوند.



3-سلامت قلب و کبد
اهدای خون در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و کبدی ناشی از میزان زیاد آهن در بدن مفید است. داشتن رژیم غذایی غنی از آهن به ویژه پروتئین‌های حیوانی می تواند سطح آهن در بدن را افزایش دهد و از آنجایی که تنها مقادیر محدودی می تواند جذب بدن شود، آهن اضافی در قلب، کبد و پانکراس ذخیره می شود که این خود مسبب ابتلا به سیروز و نارسایی کبد، آسیب به پانکراس و یا اختلالات قلبی مانند ریتم نامنظم قلب است. اهدای منظم خون کمک می‌کند تا سطح نرمال آهن خون حفظ شود و در نتیجه ریسک ابتلا به بیماری‌های مختلف کاهش پیدا کند.
4-کاهش وزن
اهدای خون منظم سبب کاهش وزن اهدا کنندگان می‌شود. به همین سبب افراد چاق یا دارای اضافه وزن می‌توانند از اهدای خون به عنوان یک روش کمک درمانی برای کاهش وزن خود بدون هیچ خطر سلامتی استفاده کنند تا خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی در آن‌ها کاهش پیدا کند.
5-ساخت گلبول‌های جدید خونی
پس از اهدای خون، بدن شروع به فعالیت برای پرکردن گویچه‌های خونی و تامین مقدار مورد نیاز خون بدن می‌کند که این سبب تولید سلول‌های جدید خونی و کمک به افزایش سلامت بدن می‌شود.


6-معاینه و تست رایگان قبل از اهدای خون
قبل از اهدای خون پرستار یا پزشک به مشاوره سلامتی فرد می‌پردازد، در نتیجه فرد یک چکاپ رایگان شده وضعیت سلامت او مورد بررسی قرار می‌گیرد.
7-احساس خوب انجام یک عمل انسان دوستانه
اهدای خون سبب نجات جان زندگی هزاران نفر می‌شود و انجام این کار باعث ایجاد حسی خوب در فرد، افزایش مقبولیت اجتماعی، دریافتکارت اهدای خون و خدمات پزشکی ویژه برای خود فرد و اعضای خانواده او در شرایط اورژانسی و صد‌ها فایده و سود دنیوی و اخروی می‌شود.

برای اهدای خون  چه باید کنید؟

ابتدا درخصوص مسائل سلامت خود با پزشک مشاوره انجام دهید و با صلاحدید او این کار را انجام دهید. با خود خوراکی‌های شیرین و نیز یک همراه داشته باشید، لباس آزاد و راحت بپوشید، از خوردن هر نوع قرص و دارو چند روز مانده به اهدای خون پرهیز کنید و پس از اتمام خونگیری خوراک مغذی حاوی پروتئین مصرف و مدتی استراحت کنید.

بهترین سن برای اهدای خون بین ۱۸ الی ۶۰ سال است و تفاوتی بین زن و مرد در اهدای خون وجود ندارد، تنها خانم‌ها در دوران قاعدگی و بارداری نباید خون اهدا کنند.